Παιδιά και καλοκαίρι: τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς | ow.gr

Τα θέματα που συνήθως προκύπτουν μέσα στο καλοκαίρι στα παιδιά είναι πολύ συγκεκριμένα. Μία παιδίατρος τα επισημαίνει, ώστε να ξέρουν οι γονείς τι πρέπει να προσέξουν στην υγεία των παιδιών τους και ποια μέτρα να πάρουν.

Κανείς δεν ξεχνάει τα καλοκαίρια των παιδικών του χρόνων, τότε που ο χρόνος έμοιαζε να σταματάει στα παιχνίδια του δρόμου, τα παγωτά και τα μπάνια.

Το καλοκαίρι σηματοδοτεί για τα παιδιά την εποχή της απόλυτης ανεμελιάς και δεν πρέπει κανείς να τους τη στερεί. Πλην όμως υπάρχουν ορισμένα πράγματα που ως γονείς θα πρέπει να προσέξουμε περισσότερο.

Το ελεύθερο παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους επιφυλάσσει ορισμένους κινδύνους, όπως αυξημένα ατυχήματα, τσιμπήματα από έντομα, τις βλαβερές επιπτώσεις του ήλιου και τη θερμοπληξία. Πώς μπορούμε να τα προφυλάξουμε, χωρίς να τα καταπιέσουμε; Ποια μέτρα πρόληψης χρειάζεται να πάρουμε και τι πρέπει να ξέρουμε για τους κινδύνους του καλοκαιριού;

Θερμοπληξία

Στη χώρα μας, με τις υψηλές θερμοκρασίες και την παρατεταμένη ηλιοφάνεια, δεν είναι δύσκολο να εκτεθεί ένα παιδί στον κίνδυνο της θερμοπληξίας. Σε αυτό συμβάλλει και το ότι τα παιδιά δεν έχουν αίσθηση του μέτρου στη δραστηριότητά τους και εξαντλούνται εύκολα. Ένα μικρό παιδί μπορεί να υποστεί θερμοπληξία ακόμη και μέσα σε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο, αν κάποιος δεν έχει ανοίξει την πόρτα ή το παράθυρο.

Πώς θα την αναγνωρίσετε

Στα πρώτα στάδια της θερμοπληξίας, παρατηρείται εξάντληση που συνοδεύεται από διαταραχές της πνευματικής λειτουργίας, νωθρότητα, υπνηλία και μυϊκή αδυναμία. Αν πρόκειται για βρέφος, ίσως κλαίει ασταμάτητα, γίνεται κατακόκκινο, ανεβάζει υψηλό πυρετό πάνω από 39 και κάνει διάρροιες. Στη χειρότερη εκδοχή, το μωρό γίνεται νωθρό, καταβεβλημένο και αρνείται να φάει.

Τα μεγαλύτερα παιδιά διαμαρτύρονται για δυνατό πονοκέφαλο, εμφανίζουν σύγχυση, ζάλη, έχουν τάση για εμετό, μεγάλη εφίδρωση, ταχυκαρδία, γρήγορη αναπνοή, υπόταση και ωχρότητα.

Αντιμετώπιση και πρόληψη

Μεταφέρετε αμέσως το παιδί σε σκιά και δροσερό περιβάλλον, τυλίξτε το με βρεγμένη πετσέτα και μεταφέρετέ το σε νοσοκομείο το συντομότερο δυνατό. Τι μπορείτε να κάνετε προληπτικά;

• Φορέστε στα παιδιά ρούχα ελαφρά, ανοιχτόχρωμα και άνετα που να καλύπτουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη επιφάνεια του σώματος.
• Όταν βγαίνουν έξω από το σπίτι είναι απαραίτητο το καπέλο.
• Αποφύγετε να κυκλοφορούν άσκοπα έξω, ειδικά μεταξύ 11.00 π.μ. και 4.00 μ.μ.
• Χρησιμοποιήστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, που προστατεύει από την έκθεση στην Α και Β υπεριώδη ακτινοβολία. Μην ξεχνάτε τα αυτιά, τη μύτη και τον λαιμό των παιδιών.
• Να τους δίνετε πολλά υγρά και ελαφριά και συχνά γεύματα.
• Να αποφεύγουν τις μεσημεριανές ώρες παιχνίδια στην ύπαιθρο που απαιτούν έντονη σωματική δρασητριότητα, όπως είναι το ποδόσφαιρο.
• Αν το παιδί, επιστρέφοντας στο σπίτι, αισθάνεται ιδιαίτερα ζεστό, να κάνει ένα δροσερό μπάνιο, όχι όμως κρύο, γιατί εύκολα μπορεί να πάθει υποθερμία.

Ήλιος και θάλασσα

Τα πράγματα εδώ είναι λίγο-πολύ γνωστά. Τα παιδιά κινδυνεύουν από πνιγμό και από την υπερέκθεση στον ήλιο. Οι κανόνες, λοιπόν, είναι απλοί:

• Ιδανικά όχι μπάνιο στη θάλασσα μεταξύ των ωρών 11-4. Τουλάχιστον όχι για τα μωρά. Εναλλακτικά, οπωσδήποτε με παραμονή σε σκιά. Τα βρέφη κάτω των 6 μηνών δεν πρέπει να εκτίθενται καθόλου στον ήλιο.
• Ηλιοπροστασία με καπέλο και κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών αντηλιακά. Φροντίζετε να ανανεώνετε συχνά το αντηλιακό, κάθε 1 ώρα. Χρήσιμα είναι και τα ειδικά ρούχα με αντηλιακή προστασία, καθώς και τα καπέλα με πλατύγυρο που καλύπτουν τον αυχένα.
• Δίνετε στα παιδιά πολύ νερό ή φρεσκοστυμμένους χυμούς.
• Κατά τη διάρκεια της κολύμβησης τα παιδιά πρέπει να επιβλέπονται, ακόμη κι αν γνωρίζουν κολύμπι, καθώς δεν έχουν αίσθηση του μέτρου και των κινδύνων. Τα πιο πολλά περιστατικά πνιγμού συμβαίνουν στη θάλασσα, σε πολύ κοντινή απόσταση από την ακτή, σε πισίνες ή υδροπάρκα.
• Αν δεν γνωρίζουν κολύμπι πρέπει να χρησιμοποιούν βοηθήματα επίπλευσης (μπρατσάκια, κουλούρες, τουβλάκια) και να μπαίνουν στο νερό, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της πέψης, δηλαδή 3 ώρες μετά το γεύμα.

Τσιμπήματα: Πότε μας ανησυχούν;

Συχνότερα είναι τα τσιμπήματα των κουνουπιών και των υμενόπτερων (σφήκες, μέλισσες), τα οποία μπορεί να προκαλέσουν τοπικά φλεγμονή στο δέρμα ή και αλλεργική αντίδραση (κυρίως τα υμενόπτερα), τοπική ή γενικευμένη. Αν το παιδί, έπειτα από τσίμπημα, εκδηλώσει δυσκολία στην αναπνοή, αδυναμία, λιποθυμία, κνιδωτικό εξάνθημα ή φαγούρα σε όλο το σώμα, πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον γιατρό ή να μεταφέρετε το παιδί στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και έπειτα από ώρες και όχι απαραιτήτως αμέσως μετά το τσίμπημα. Αν πρόκειται για τσίμπημα μοβ μέδουσας, καλό είναι να ξέρετε από πριν τι να κάνετε.

Μέτρα πρόληψης

• Χρησιμοποιήστε αντικουνουπικό, κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού, ώστε να αποφύγετε τα πολλά τσιμπήματα των κουνουπιών. Ο λόγος που δεν θέλουμε πολλά τσιμπήματα στο παιδί είναι ότι εύκολα επιμολύνονται από το ξύσιμο, ενώ ενδέχεται να βρει γονιμότερο έδαφος και ο σταφυλόκοκκος.
• Προτιμήστε τα μακριά, δροσερά ρούχα, όχι με έντονα χρώματα, γιατί προσελκύουν τα έντομα, καθώς και τα παντελόνια κάτω από το γόνατο, που προστατεύουν το σώμα του παιδιού.
• Μην χρησιμοποιείτε καλλυντικά και αρωματικά προϊόντα, γιατί αφήνουν έντονο το άρωμά τους πάνω στο δέρμα των παιδιών, καθιστώντας το στόχο των εντόμων.

Σταφυλόκκοκος

Ο σταφυλόκοκκος είναι ένα μικρόβιο που υπάρχει στη φυσιολογική χλωρίδα του δέρματός μας. Υπό ορισμένες όμως προϋποθέσεις μπορεί να υπεραναπτυχθεί και να προκαλέσει νόσο. Ο σταφυλόκοκκος προκαλεί κυρίως λοίμωξη στο δέρμα που εκδηλώνεται με εξάνθημα. Μπορεί συχνά να γίνει ένα επίμονο πρόβλημα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, καθώς έχει την τάση να υποτροπιάζει και να επανεμφανίζεται.

Μεταδίδεται με την επαφή, την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων, όπως ρούχα και πετσέτες, την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και μολυσμένες εκκρίσεις, όπως είναι οι ρινικές. Το καλοκαίρι και η αυξημένη δραστηριότητα των παιδιών σε εξωτερικό χώρο με περισσότερο εκτεθειμένο το δέρμα τους, δημιουργούν προϋποθέσεις για την ευκολότερη μετάδοση του μικροβίου.

Οι σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις ευνοούνται στο ατοπικό δέρμα, γιατί έχει διαταραγμένο τον επιδερμικό του φραγμό, λόγω της ξηροδερμίας και της συνοδού φλεγμονής που  χαρακτηρίζουν το έκζεμα.

Ο σταφυλόκοκκος στα παιδιά λιγότερα συχνά μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερίτιδες και σοβαρές λοιμώξεις του αναπνευστικού (πνευμονίες). Ιδιαίτερα επικίνδυνος μπορεί να γίνει για τα βρέφη. Εκτός του ότι προκαλεί βαρύτερη λοίμωξη λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού τους συστήματος, μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένη αποφολίδωση του δέρματος και κατάσταση σηπτικού σοκ.

Πώς θα τον αναγνωρίσετε

Θα παρατηρήσετε στο δέρμα μία ή περισσότερες ανοιχτές βλάβες, ενδεχομένως σαν φουσκάλες, με ρυπαρό περιεχόμενο (σαν σπυράκια με πύον). Μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα, συχνότερα όμως τα βλέπουμε στη μύτη γύρω από τα ρουθούνια, στο τριχωτό της κεφαλής ή στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος που έχει προϋπάρξει τραυματισμός, εκδορά ή τσίμπημα από έντομο.

Πρέπει δηλαδή να υπάρξει κάποια «πύλη εισόδου» στο δέρμα για να αναπτυχτεί η λοίμωξη. Ένα καθαρό, υγιές και ακέραιο δέρμα, ακόμη κι αν έρθει σε επαφή με πάσχοντα, δεν κινδυνεύει εύκολα να «κολλήσει». Δεν αποκλείεται όμως να είναι κάποιος φορέας και να το μεταδώσει σε ευάλωτους πιθανούς ασθενείς που θα έχουν τις προϋποθέσεις να αναπτύξουν τη λοίμωξη, όπως είναι τα βρέφη ή τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

Συχνές λοιμώξεις με σταφυλόκκοκο

Όταν νοσήσει κάποιος με σταφυλοκοκκική λοίμωξη δεν αποκτά αντισώματα, ώστε να προστατεύεται στο μέλλον απέναντι στο μικρόβιο. Έτσι μπορεί να επαναμολυνθεί δημιουργώντας ένα φαινόμενο «πινγκ-πονγκ» στη λοίμωξη που, αν δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις υγιεινής, μπορεί να επαναλαμβάνεται.

Το φαινόμενο των συχνών και υποτροπιαζόντων επεισοδίων δερματικής λοίμωξης πρέπει να αντιμετωπίζεται σχολαστικότερα, μερικές φορές να γίνονται και ειδικές εξετάσεις για τη διερεύνηση των λόγων που ευνοούν την επαναλοίμωξη.

Αντιμετώπιση και πρόληψη

Κάθε βλάβη του δέρματος που δείχνει ρυπαρή και έχει τάση εξάπλωσης πρέπει να την αξιολογεί ο γιατρός. Η θεραπεία συνίσταται σε τοπική αγωγή και επιθέματα, καθώς και τήρηση κανόνων υγιεινής. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί αντιβιοτική αγωγή ή σπανιότερα μπορεί να απαιτηθεί –ειδικότερα σε πολύ μικρά παιδιά και βρέφη– ακόμη και νοσοκομειακή περίθαλψη.

Για την πρόληψη είναι σημαντικό να προσέχουμε:

• Να διατηρείται το δέρμα καθαρό και ενυδατωμένο.
• Να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα προσωπικά αντικείμενα και τους κοινοχρήστους χώρους. Το πλύσιμο των χεριών και η απολύμανση βρώμικων επιφανειών είναι ζωτικής σημασίας.
• Να προλαμβάνουμε τα τσιμπήματα, ώστε να μην προκαλούνται τραυματισμοί στο δέρμα απ’ όπου θα μπορούσαν να διεισδύσουν τα μικρόβια του σταφυλόκοκκου.
• Ορισμένες λοιμώξεις των παιδιών, όπως η ανεμοβλογιά και η ιλαρά εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα, ευνοώντας τις συνθήκες για την εγκατάσταση του μικρόβιου. Τον τρόπο της επιπλέον φροντίδας θα σας υποδείξει ο παιδίατρος.

Διατροφή: ελαφριά και συχνά γεύματα

Πολλές φορές αφήνουμε τα παιδιά το καλοκαίρι να τρώνε περισσότερο junk food, αναψυκτικά με ζάχαρη και πολλά γλυκά. Η διατροφή τους όμως το καλοκαίρι είναι κάτι που πρέπει να εξακολουθούμε να προσέχουμε. Αξίζει να θυμόμαστε ότι τα παιδιά αφυδατώνονται εύκολα και δεν ζητούν νερό από μόνα τους. Η συχνή ενυδάτωση και τα μικρά, ελαφριά γεύματα, όπως σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης, φρούτα, γιαούρτι και σαλάτες, είναι απαραίτητα.

• Πρέπει να αποφεύγονται τροφές υψηλής θερμιδικής απόδοσης, π.χ. λιπαρά που παχαίνουν και δυσκολεύουν την πέψη.
• Να προτιμώνται τα ψάρια και οι τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνες Α και D (γαλακτοκομικά, αβγά, γλυκοπατάτες, πεπόνι, πιπεριά Φλωρίνης, πράσινα, φυλλώδη λαχανικά).
• Να δίνονται πολλά υγρά, νερό και φυσικοί φρεσκοστυμμένοι χυμοί –οι χυμοί του εμπορίου και τα αναψυκτικά περιέχουν πάρα πολλή ζάχαρη–, σαλάτες και φρούτα.

Τι πρέπει να περιέχει το φαρμακείο του παιδιού

• Αντιπυρετικά / παυσίπονα.
• Αμπούλες φυσιολογικού ορού, γάζες, θερμόμετρο και ψαλιδάκι.
• Αντισταμινικό σιρόπι για αλλεργικές αντιδράσεις.
• Κρέμα με αντιφλεγμονώδη δράση ή σε συνδυασμό με τοπικό αντιβιοτικό.
• Οφθαλμικό κολύριο.
• Ωτικές σταγόνες (οι ωτίτιδες είναι συχνές ειδικά μετά από αεροπορικά ταξίδια).
• Συμπλήρωμα ηλεκτρολυτών για την περίπτωση γαστρεντερίτιδας.
• Αντισηπτικά και είδη περιποίησης τραυμάτων.
• Αντικουνουπικά.

_________

* Το κείμενο της Παιδίατρου Άννας Παρδάλη MD, MSc δημοσιεύτηκε στο ow.gr