ΑυτοάνοσαΌλο και περισσότερο -τα τελευταία χρόνια- γίνεται γνωστή στον ευρύ πληθυσμό, μια σχετικά καινούρια νοσολογική οντότητα, τα αυτοάνοσα νοσήματα. Στην Ευρώπη θεωρείται ότι ένας στους 10, πάσχει από τέτοιο νόσημα. Το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού έχει ως βασική αποστολή να αναγνωρίζει οτιδήποτε ξένο προς τον οργανισμό μας )πχ ιούς, βακτήρια, καρκινικά κύτταρα) και να στρέφεται εναντίον του με την παραγωγήαντισωμάτων.
Στα αυτοάνοσα νοσήματα, και για λόγους που δεν γνωρίζουμε επαρκώς, ο οργανισμός αναγνωρίζει ως ξένα κάποια δικά του κύτταρα και στρέφεται εναντίον τους (ονομάζεται αυτοάνοσος μηχανισμός).
Συχνά αυτό συμβαίνει με τις αρθρώσεις και το δέρμα, γι αυτό τα νοσήματα αυτά συνοδεύονται από αρθρίτιδες και εξάνθημα. Στις περιπτώσεις που προσβάλλονται οι νεφροί, ή άλλο ζωτικό όργανο, όπως η καρδιά ή οι πνεύμονες, το νόσημα αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα.
Η αίτια τους -όπως είπαμε- δεν είναι γνωστή, πιθανολογείται όμως ότι ενέχονται ιοί, βακτήρια, φάρμακα , χημικά και περιβαλλοντικά ερεθίσματα. Σημαντικό ρόλο παίζει και η κληρονομικότητα στην εκδήλωση τους.
Κυριαρχεί η εντύπωση ότι είναι καινούρια νοσήματα. Η αλήθεια όμως είναι ότι πολλά από αυτά είναι γνωστά εδώ χρόνια, σαν ξεχωριστές νοσολογικές οντότητες, στη βάση των οποίων δεν είχε αρχικά αναγνωριστεί ο αυτοάνοσος μηχανισμός. Πχ για τον διαβήτη τύπου Ι, σήμερα πια ξέρουμε ότι ο οργανισμός παράγει αντισώματα έναντι κυττάρων του ιδίου του παγκρέατος, που παράγει την ινσουλίνη, καταστρέφοντας τα. Αυτό δίνει μια πλασματική εντύπωση ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα έχουν αυξηθεί.
Συχνά αυτοάνοσα νοσήματα είναι:
- Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (επηρεάζει το δέρμα, τις αρθρώσεις, τους νεφρούς, τον εγκέφαλο κι άλλα όργανα).
- Σκλήρυνση κατά πλάκας (επηρεάζει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό).
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα (φλεγμονή των αρθρώσεων και των γύρω ιστών).
- Ψωρίαση (πάθηση του δέρματος, που προκαλεί εξάνθημα, ερυθρότητα κι ερεθισμό).
- Ο διαβήτης τύπου 1.
- Κακοήθης αναιμία – μείωση στα ερυθρά κύτταρα του αίματος, που προκαλείται από την ανικανότητα να απορροφήσει τη βιταμίνη Β12.
- Λεύκη (άσπρα σημάδια στο δέρμα, που προκαλούνται από την απώλεια της χρωστικής).
- Νόσος Graves (διόγκωση θυρεοειδούς αδένα).
- Σκληρόδερμα (νόσος του συνδετικού ιστού, που προκαλεί αλλαγές στο δέρμα, στα αιμοφόρα αγγεία, στους μύες και στα εσωτερικά όργανα).
- Αντιδραστική αρθρίτιδα – φλεγμονή των αρθρώσεων, στην ουρήθρα και στα μάτια. Μπορεί να προκαλέσει πληγές στο δέρμα και τους βλεννογόνους.
Στα παιδιά πιο συχνά:
- Κοιλιοκάκη (αντίδραση στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, στη σίκαλη και στο κριθάρι), που προκαλεί βλάβες στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου.
- Νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα.
- Νόσος Kawasaki (αγγειίτιδα, που επιτίθεται στα αγγεία της καρδιάς).
- Πορφύρα Henοch – Shoenlein (επιπλέκεται με χρόνια εξελικτική νεφροπάθεια).
- Ρευματικός πυρετός (μετά από στρεπτοκοκκική λοίμωξη, μόνιμες βλάβες στην καρδιά).
- Νεφρίτιδα, μετά από στρεπτοκοκκική λοίμωξη.
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (μια ομάδα φλεγμονωδών παθήσεων του παχέως και του λεπτού εντέρου, όπως η νόσος Chron).
Η πορεία αυτών των νοσημάτων είναι συνήθως χρόνια, με περιόδους ύφεσης και έξαρσης. Η θεραπεία τους είναι συμπτωματική, καθώς και με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα με γνωστότερη την κορτιζόνη.
Τελειώνοντας, να διευκρινίσουμε κάποιους μύθους, που συνοδεύουν αυτά τα νοσήματα:
- Τα αυτοάνοσα νοσήματα ΔΕΝ είναι μεταδοτικά.
- ΔΕΝ έχουν σχέση με το σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας – AIDS.
- ΔΕΝ είναι μορφή καρκίνου.
- ΔΕΝ προκαλούνται από τα εμβόλια.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ, αλλά η γνώση της Ιατρικής για τον μηχανισμό δημιουργίας τους είναι καινούρια, με αποτέλεσμα να επαναπροσδιορίζονται διαφορετικά.
Υ.Γ.: Το υπέροχο σκίτσο είναι του αγαπημένου δημοσιογράφου και φίλου, Κορνήλιου Χατζηκώστα. Τον ευχαριστώ πολύ!
—
Το κείμενο της Παιδίατρου Άννας Παρδάλη δημοσιεύτηκε στο we24.gr
