Ο βήχας, ο πυρετός και το κοιλιακό άλγος είναι από τις συχνότερες αιτίες προσέλευσης στον Παιδίατρο. Κατά τη χειμερινή περίοδο, ο βήχας ταλαιπωρεί ιδιαίτερα τους μικρούς μας ασθενείς, αλλά αγχώνει αρκετά και τους γονείς τους, που επιζητούν μια, κατά το δυνατόν, άμεση λύση για ανακούφιση.
Ο βήχας, όμως, είναι ένα ενοχλητικό, μόνο, σύμπτωμα για τα παιδιά;
Η απάντηση είναι πως όχι. Θυμάμαι ανατρέχοντας στα φοιτητικά μου χρόνια τους καθηγητές μου να επαναλαμβάνουν συχνά: “Σε μια λοίμωξη του αναπνευστικού, ο βήχας είναι ο καλύτερος μας φίλος”!
Γιατί το έλεγαν άραγε;
Ο βήχας είναι ένα φυσιολογικό αντανακλαστικό που ο ρόλος που η φύση του έδωσε στον οργανισμό μας, είναι να ενεργοποιείται σε κάθε περίπτωση που ένα ξένο σώμα ή οι εκκρίσεις που παράγονται κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης του αναπνευστικού, εμποδίζουν τη φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία και είσοδο αέρα στο αναπνευστικό μας!
Έτσι όταν για παράδειγμα, κινδυνεύουμε από πνιγμό, π.χ. από ένα ξένο σώμα με την έκλυση του βήχα, ενεργοποιείται αντίθετη κίνηση με αυτή που κατευθύνει το ξένο σώμα προς τους αεραγωγούς (λάρυγγα, τραχεία) αποφεύγοντας έτσι, την απόφραξη τους και τον κίνδυνο της ασφυξίας!
Επίσης κατά τη διαδρομή μιας λοίμωξης του αναπνευστικού, παράγονται αρκετές εκκρίσεις, που λόγω της βαρύτητας αλλά και της μικρής διαμέτρου των αεραγωγών του παιδικού βρογχικού δέντρου, συσσωρεύονται στο κατώτερο αναπνευστικό.
Εκεί “λιμνάζουν” κατά κάποιο τρόπο και δημιουργούν εστίες που, και επιμολύνονται με διάφορα μικρόβια, και διαταράσσουν τη φυσιολογική λειτουργία της ανταλλαγής οξυγόνου από τον εισπνεόμενο αέρα με τον πνεύμονα που θα το διοχετεύσει στη συνέχεια στην κυκλοφορία.
Ο βήχας λοιπόν αναταράσσει αυτή τη “λιμνάζουσα” κατάσταση, βοηθώντας στην αποβολή των εκκρίσεων αυτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της χρησιμότητας αυτής της λειτουργίας φαίνεται στα άτομα με νευρολογικές παθήσεις, όπως π.χ. στα άτομα με εγκεφαλική παράλυση που την στερούνται, γιατί το αντανακλαστικό του βήχα είναι υποτονικό και υποφέρουν μόνιμα από τέτοιους είδους λοιμώξεις.
Γι’ αυτό όταν χορηγούνται αντιβηχικά στα φυσιολογικά παιδιά μπορεί και να καταστέλλεται αυτή η αναγκαία λειτουργία για το αναπνευστικό.
Έπειτα ο βήχας, από τα χαρακτηριστικά και τη χροιά του, μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για το είδος της λοίμωξης. Αυτό μπορεί να κατευθύνει πολλές φορές τους γονείς ώστε να ξέρουν ποτέ να κινητοποιηθούν πιο άμεσα και να ζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Έτσι ο πολύ ξηρός βήχας που οι βρετανοί ονομάζουν “βήχα σκύλου“’ (barking cough) γιατί πραγματικά έτσι μοιάζει, μπορεί να σημαίνει ότι το παιδί πάσχει από λαρυγγίτιδα. Είναι μια κατάσταση που χρήζει ιδιαίτερης παρακολούθησης γιατί μπορεί να εξελιχθεί ταχέως σε έντονη αναπνευστική δυσχέρεια (δύσπνοια) που κατά κανόνα συμβαίνει τις νυχτερινές ώρες και είναι επείγουσα κατάσταση.
Ο βήχας που είναι πολύ παραγωγικός δηλαδή ακούγεται “μαλακός“, υγρός και με εκκρίσεις, μπορεί να κρύβει μια βρογχίτιδα.
Γενικά ο βήχας είναι ένα σύμπτωμα που συνεκτιμάται με αλλά συμπτώματα που αφορούν στο αναπνευστικό, αλλά είναι εκείνο το σύμπτωμα που περισσότερο ενοχλεί ή και πανικοβάλλει τους γονείς.
Πέρα από την εκτίμηση της διάγνωσης και αντίστοιχα θεραπεία, που θα δοθεί απ’ το γιατρό, όπου επιβάλλεται, πρέπει να θυμόμαστε ότι σε μια λοίμωξη του αναπνευστικού (και οι περισσότερες από αυτές είναι κοινές ιώσεις) ο βήχας είναι το τελευταίο σύμπτωμα που υποχωρεί!
Σε ένα φυσιολογικό κύκλο μιας τέτοιας ίωσης μπορεί ο βήχας να κρατήσει έως και τρεις εβδομάδες και να θεωρείται αυτό απόλυτα φυσιολογικό! Η χορήγηση διαφόρων φαρμάκων, ειδικά αντιβηχικών, είναι τις περισσότερες φορές μη χρήσιμη έως και επιβλαβής ειδικά σε πολύ μικρά παιδιά.
Η χορήγηση αρκετών υγρών, μαζί με την όποια άλλη θεραπεία όπου και αν απαιτείται και βέβαια την απαραίτητη ανάπαυση του παιδιού, είναι τα καλύτερα όπλα για να συντομεύουμε τον ανεπιθύμητο κύκλο του βήχα!
—
*Το κείμενο της Παιδίατρου Αννας Παρδάλη δημοσιεύτηκε στο we24.gr.
